|
|
| خرف خانه‌ها دخمه‌‌هايى هستند که بر روى صخره‌اى در خارج از شهر شوشتر ايجاد شدهاند و احتمالاً به دوران مادى و پارتى مربوط مى‌باشند. اين دخمه‌ها را به زرتشتيان نسبت داده‌اند. ضمناً در ميان عوام متداول است که گفته مى‌شود، در گذشته افراد مسنى که نزديکانشان از نگهدارى آنان ناتوان مى‌شدند، آنان را درون اين دخمه‌ها مى‌گذاشتند و هر بار مقدارى آب و غذا برايشان مى‌بردند تا اين که مرگ آنها فرا رسد. |
|
| |
دخمه سنگى ويند، روستاى كلخوران، اردبيل |
|
| در دو کيلومترى شمال غرب روستاى ويند کلخوران، تپه بلند رسوبى وجود دارد که ضلع جنوبى آن از فرسايش بستر رودخانه باليخلو، به صورت ديوار مرتفعى درآمده است. در ارتفاع تقريبى ۵۰ متر از بستر رودخانه و بر سينه آن، دخمه سنگى با در ورودى و اتاقک چشمگير کنده شده است. دروازه يا در دخمه به عرض يک متر و ارتفاع ۱/۲۳ متر و قطر تقريبى ۷۰ سانتى‌متر ساخته شده است. |
| |
| داخل دخمه، فضايى است که به شکل هرم مثلث‌القاعدهٔ ناقص است، طول اضلاع قاعده هرم يا کف دخمه به ترتيب ۷۰ سانتى‌متر، ۳ متر و ۳/۸ متر است. |
| |
| بر ضلع غربى دخمه تصويرى بر سنگ نقر شده است که حالت کلى يک مثلث را دارد و در داخل آن مثلث کوچک‌تر کنده شده است. در داخل اين مثلث «دکوراتيو» نقش آدمى با سرى نزديک به شکل مثلث و دست و پا و بدنى که محيط در مثلث است، قالب‌گيرى و نقر شده است. در حاشيه آن نيز حروفى کنده شده که قسمت عمده آن از بين رفته است. |
| |
| علاوه بر موارد فوق آثار ديگر تاريخى نيز در استان اردبيل وجود دارد که اهم آنها از قرار زير است: |
| |
| - کاروانسراى شاه‌عباسى در جاده اردبيل ـ سراب |
| - غار تاريخى يخگان در روستاى گندم‌آباد خلخال |
|
|
|
| دکان داود دخمه‌اى است در سينه کوه که در ۳ کيلومترى جنوب شرقى سرپل ذهاب واقع شده است. در اين محل صورت مردى بر سنگ تراشيده شده که برگ خرمايى در دو دست دارد و گويى در حال نيايش است. اين دخمه و حجارى آن را به دورهٔ مادها نسبت مىدهند. |
|
|
|
| قبر ژنرال در خيابان امام خمينى بوشهر قرار گرفته است. اين قبر به شکل ابليسک در داخل فضاى گلخانهٔ شهردارى ساخته شده است. منشأ اين تيپ قبرها مصرى است. قاعدهٔ ابليسک که در وسط باغچه قرار گرفته مربع شکل است که وسط چهار ضلع آن از ميانه به طرف داخل فرو رفتگى دارد و ارتفاع آن از سطح زمين حدود ۱۲۶ سانتى‌متر است. در ضلع جنوبى ابليسک چسبيده به قاعدهٔ آن کتيبه‌اى با خط بابرى و ستارهٔ داوود مشاهده مى‌شود. قبر ژنرال نيز يکى از آثار شکست و نابودى اجانب تجاوزگر است. |
|
| |
قبر شاپور، كهكيلويه(دهدشت) |
|
| در محلى که امروزه پارک جنگلى شهر دهدشت در آن واقع شده است، قبرى چهارگوش با مصالح سنگ و گچ وجود دارد که محلى‌‌ها آن را قبر شاپور ساسانى مى‌دانند. اين نام با اسم بلاد شاپور بى‌مناسب نيست. اين گور احتمالاً به جهت سبک جديد ساختمانى به دوره قاجاريه مربوط است. |
|
| |
قبرستان پاى چل، سى‌سخت، بويراحمد(ياسوج) |
|
| اين قبرستان به هزارهٔ دوم پيش از ميلاد تعلق دارد و در نزديکى روستاى کرمى سى‌سخت واقع شده است. از نظر تاريخى، اين محل با تپه‌هاى پيش از تاريخ در منطقه قابل مقايسه مى‌باشد و دستيابى به آثار به جا مانده از دوران‌هاى قديم در اين قبرستان، به کاوش‌ها و حفارى‌هاى باستان‌شناسى نيازمند است. |
|
| |
گور دختر، دشت ارجان، دشتستان (برازجان) |
|
| بناى گور دختر بسيار شبيه به مقبرهٔ کوروش کبير در پاسارگاد است و قدمت آن به سدهٔ ششم قبل از ميلاد برمى‌گردد. اين بنا از ۲۴ قطعه سنگ تشکيل شده است. در سنگ سوراخ‌هايى تعبيه شده که با بست‌هاى آهنى به هم وصل مى‌شوند. در گور دختر همچنين عناصر هنر اورارتويى مانند شيروانى دو شيبه و نيز عناصر معمارى ايلامى معبد چغازنبيل را مىتوان ديد. |
| |
| اين بناى ارزشمند در سال ۱۳۷۶ به شمارهٔ ۱۸۹۷ در فهرست آثار ملى ايران به ثبت رسيده است و هر گونه دخل و تصرف در آن تا شعاع ۱۰۰ مترى جرم محسوب مى‌شود. |
|
| |
گور دخمه دربند، سنقروكليايى |
|
| گور دخمه بزرگ دربند از آثار تاريخى شهر سنقر است که با پلان مستطيل شکل در دورهٔ مادها ساخته شده است. از ويژگى‌هاى اين نقش تصوير نشان و نماد آيين اهورامزدا يعنى خورشيد بالدار بر سردر گور دخمه مى‌باشد. |
|
|
|
| اين گور در کنار يکى از خيابان‌هاى اصلى شهر رامهرمز کنونى در باغى که به «برده‌شو» شهرت دارد، واقع شده است. گفته مى‌شود که قبر هرمز ساسانى، بنا‌کننده رامهرمز است. در چند قدمى اين محل، امام‌زاده بى‌بى‌سينى قرار دارد که زيارتگاه بى‌بى‌ساسانى را به ياد مى‌آورد. |
|
| |
گورستان آخماقيه، روستاى آخماقيه، تبريز |
|
| روستاى آخماقيه در ۱۳ کيلومترى شمال شرقى اسکو قرار دارد. آخماقيه گورستان کهن بزرگى دارد که صدها سنگ قبر حجارى شدهٔ بزرگ و کوچک و چند مجسمهٔ قوچ در آن به چشم مىخورد. بزرگ‌ترين اين سنگ‌ها متعلق به قبر خواجه امين‌الدين صدقه است که بر حاشيهٔ بالاى ديواره‌هاى آن با خط ثلث زيبايى نوشته‌هايى کنده شده است. اين شخص با سلطان محمد غازان معاصر بود و بعيد نيست که همان خواجه امين‌الدين، مقرب درگاه سلطان محمد باشد. |
|
| |
گورستان ابن‌‌‌بابويه، تهران |
|
| گورستان ابن بابويه در فضايى آرام و سرسبز در زمينى به مساحت ۹/۵ هکتار ايجاد شده است. ابن بابويه يکى از گورستان‌هاى قديمى شهر تهران است که پيش از تأسيس بهشت‌زهرا، بزرگ‌ترين گورستان شهر بود. گورستان ابن بابويه موزه‌‌اى ارزشمند است که مردان بزرگ تاريخ معاصر ايران را در خود جاى داده است. از جملهٔ اين بزرگان مىتوان به ميرزادهٔ عشقى شاعر بزرگ و انقلابى، دهخدا اديب و خالق لغت‌نامهٔ دهخدا و دکتر حسين فاطمى وزير امور خارجهٔ دوران نهضت ملى کردن نفت اشاره کرد. |
|
| |
گورستان اسفنجان، روستاى اسفنجان،تبريز |
|
| اسفنجان نام روستايى است از توابع اسکو که بر دامنهٔ تپه‌هاى شمالى آن، گورستانى بسيار قديمى وجود دارد. بر روى اغلب قبرهاى اين گورستان سنگ‌نبشته‌هايى بزرگ به طور عمودى يا افقى نصب شده است. چند مجسمهٔ سنگى قوچ وشير نيز در گوشه و کنار قبرستان به چشم مىخورد. گرچه حجارى آنها به دقت صورت نگرفته است، ولى از حيث بزرگى و حالتى که دارند قابل توجه‌اند. مضمون کتيبه‌ها نشانگر آن است که در اين گورستان از قرن هفتم به بعد عده‌اى از امرا و بزرگان اهل تصوف و عرفان به خاک سپرده شدهاند. بلندترين سنگ قبر مربوط به قبرى است که در جنوب غربى گورستان نصب شده و متعلق به محمد جلال‌الدين نامى است. |
|
| |
گورستان اصلاندوز مغان، اصلاندوز، مغان |
|
| در اطراف اصلاندوز مغان، گورستان‌هايى وجود دارد که پيشينهٔ تاريخى آنها به گفته باستان‌شناسان استان، به هزاره اول پيش از اسلام مربوط مى‌شود. از جمله اين گورستان‌ها مىتوان به گورستان‌هاى قلى‌بيگلو، اخجى، گدانلو و کرار اشاره کرد که همگى در منطقه ياد شده واقع شدهاند. در پهنهٔ دشت مغان گورستان‌هاى وسيع وجود دارد که بيشترشان به هزاره اول پيش از ميلاد منسوب هستند. بسيارى از اين گورها اينک در معرض تجاوز و حفارى قاچاقچيان قرار گرفته‌اند. از جمله آنها گورستان مجاور «سيدلر» گرمى است که بيشتر قالب‌هاى آجرى آن منقوش‌اند. |
|
| |
گورستان انار، روستاى انار، مشگين شهر |
|
| در روستاى انار مشگين‌شهر و در ۲۴ کيلومترى اين شهر، گورستانى وجود دارد که سنگ قبرهاى متنوع آن از نظر شکل و جنس و نبشته‌هاى متعدد جالب توجه است. زيباترين اين سنگ‌ها عبارتند از يک جفت سنگ قبر افراشته به ارتفاع ۱/۶۲ متر که داراى نبشته‌اى است. |
| |
| در زير سنگ‌نبشته‌ها محراب است و در بالاى لچک آن دو گل هفت‌پر نقش يافته است. در بالاى نبشته‌ها ساقه و بالاى آن کلاهکى با ۱۲ ترک، شبيه کلاه دراويش وجود دارد، و شهادتين با کلام على خليفه‌اللّه منقور است. روى سنگ گورهاى موجود در اين گورستان نشانه‌هايى هم‌چون ستاره شش‌پر، تصوير چکش ساده و جز آن ديده مى‌شود. |
|
| |
گورستان باداميار (قدمگاه)، آذرشهر، تبريز |
|
| در شمال قريهٔ قدمگاه آذرشهر، گورستانى به چشم مىخورد که داراى سنگ‌نبشته‌ها، حجارى‌ها و مجسمه‌هاى متنوعى است. سنگ‌نبشته‌ها و لوح قبرها به دو خط کوفى و ثلث نوشته شدهاند. خطوط کوفى اغلب شيوه‌اى نزديک به تعليق دارند و بهترين نمونهٔ آن سنگ نبشتهٔ قبر خواجه على و پيرچوپان است. خواجه على از عرفاى مريد خواجه يوسف دهخوارقانى و پيرچوپان برادرزادهٔ وى بوده است. بر روى سنگ قبر اين دو، تاريخ ۶۹۹ و ۷۲۴ هجرى قمرى به چشم مىخورد. |
|
| |
گورستان باستانى چوار، چوار، ايلام |
|
| در بخش چوار شهرستان ايلام، گورستان قديمى قرار دارد که چندين گور قديمى از آن کشف شدهاند. قدمت اشياى بدست آمده از گورهاى گورستان چوار به ۱۲۰۰ سال ق.م مى‌رسد. |
|
| |
گورستان باستانى خارك، خارك، بوشهر |
|
| در قسمتى از کوهستان جزيرهٔ خارک قبرهاى زيادى وجود دارد که با توجه به عمق کم و سطح مدور برخى از آنها، اين قبرها را مىتوان به زرتشتيان نسبت داد. بر روى بعضى از قبرها که مدخل‌هاى کوتاهى دارند، نقش صليب وجود دارد که نشان مى‌دهد مسيحيان نيز مرده‌هاى خود را در آنها به خاک مى‌سپرده‌اند. |
| |
| باستان‌شناسان حدود ده قبر را در گورستانى در قسمت شرقى جزيره شکافته‌اند که همگى به اواخر دورهٔ ساسانى مربوط است. در گور مردان شيئى به دست نيامده، ولى در قبر زنان شيشه‌هاى کوچکى که احتمالاً عطر در آن مى‌ريختند و همچنين جواهرات کم ارزش، همانند حلقهٔ انگشترى و آينه‌هاى مفرغى پيدا شده است. |
|
| |
گورستان باستانى سيراف، بندر طاهرى، بوشهر |
|
| در شمال غربى بندر طاهرى (محل ويرانه‌هاى شهر باستانى سيراف) و در دامنهٔ جنوبى ارتفاعات مشرف بر آن، گورستان باستانى وسيعى وجود دارد. تعداد فراوانى گورهاى مستطيل شکل، عموماً به طول ۲/۱۰ سانتى‌متر و عرض ۵۰ سانتى‌متر و عمق ۴۰ تا ۶۰ سانتى‌متر در سنگ کنده شده و از ملاط ساروج براى هندسى سازى و يا پوشش سطح خارجى قبرها استفاده شده است. شکل و اندازه و رديف‌بندى و حتى ارتفاع سطح پهنهٔ قبرستان تا حدودى از بين رفته است. در اين قبرستان عموماً قبرها رو به غرب هستند. اين گورستان را به زرتشتيان نسبت مىدهند. زرتشتيان ابتدا مرده‌ها را در گورهاى روباز قرار مى‌دادند تا در هواى آزاد گوشت آنها تجزيه شود. سپس استخوان‌ها را جمع‌آورى کرده و در استودان‌ها مى‌گذاشتند. |
| |
| روبروى گورستان غربى، گورستان ديگرى وجود دارد که هر چه ارتفاع تپه زيادتر مى‌شود، گورها بزرگتر مى‌شوند و دهانه‌ها گشادتر و عمق بيشترى دارند. در جلوى تپه به تبعيت از عوارض طبيعى، گورهاى عمودى با ارتفاع ۳ متر و عرض ۲ متر وجود دارند که مانند پهنه‌اى از کندوهاى زنبورعسل به طور مرتب در سراشيبى دامنه چيده شدهاند. |
| |
| از عجايب شهر باستانى سيراف گورستان آن و از عجايب اين گورستان وجود اين رشته مقابر سنگى منظم و فراوان در سطح شيبدار و سرازيرى تند دامنهٔ کوهستان با پلکان‌هاى سنگى عريض و بقاياى دو عمارت سنگى بر فراز آنها است. |
تبادل لینک هوشمند 
